Wąwolnica

Wąwolnica - kościółWąwolnica jest jedną z najstarszych miejscowości na Lubelszczyźnie. Według legendy założył ją książę Krak, który dopłynął do ujścia rzeki Bystrej w 721 roku i zachwycił się nieskalanym pięknem okolicy. Miejsce to nazwał Wawelnicą, nawiązując tym samym do Krakowa, którego był założycielem. Stąd miał znaleźć się w herbie wsi Krak zabijający smoka.

Kolejna legenda mówi, że znajdująca się tu rzeźba należąca do gotyckiego cyklu Pięknych Madonn otoczona była od roku 1278 wyjątkowym kultem. Ziemia lubelska została najechana przez Tatarów, którzy w Wąwolnicy założyli swoje obozowisko, składowali łupy i przetrzymywali jeńców. Niewolnicy, nie widząc szansy na ucieczkę, zaczęli modlić się do Matki Boskiej. W trakcie przeszukiwania łupów jeden z Tatarów porwał figurę Maryi i zaczął obrzucać ją przekleństwami. W pewnym momencie wokół posągu pojawił się oślepiający blask, figura uniosła się znad kamienia i przeniosła na sąsiednie, wschodnie wzgórze. Tatarzy w pośpiechu i strachu opuścili obozowisko, porzucając resztę łupów. Na pamiątkę tego zdarzenia w Kęble postawiono drewniany kościółek, w którym umieszczono cudowną rzeźbę. Rzeźba ta znajdowała się w jego wnętrzu do roku 1700, kiedy to została przeniesiona do kościoła parafialnego w Wąwolnicy.

W Wąwolnicy obecnie znajduje się Sanktuarium Maryjne, które jest miejscem kultu Matki Bożej Kębelskiej. Sanktuarium tworzy kościół parafialny pw. Św. Wojciecha oraz kaplica pozostała z pierwotnego XIV w. kościoła. Za kościołem parafialnym znajduje się Plac Maryjny z postawionymi 15 białymi krzyżami symbolizującymi 15 tajemnic różańca. Do Sanktuarium każdego roku, w rocznicę koronacji Matki Boskiej Kębelskiej, przybywają tysiące pątników. Uroczystości upamiętniające koronację odbywają się zawsze w pierwszy weekend września. Sanktuarium to nazywane jest „lubelską Częstochową” i jest jednym z najważniejszych punktów na mapie sakralnych zabytków województwa lubelskiego.