Góra Św. Anny
Góra Św. Anny to mała miejscowość w województwie opolskim, w pobliżu Krapkowic, ok. 35 km na południowy wschód od Opola. Położona jest na wygasłym prze milionami lat wulkanie, który jest jednocześnie najwyższym wzniesieniem grzbietu Chełma na Wyżynie Śląskiej liczącym 408 m wysokości.
Góra Św. Anny jest miejscem szczególnym. Z jednej strony jest to miejsce święte, do którego pielgrzymują tysiące wiernych z całego kraju i zagranicy, a z drugiej jest miejscem pamięci bohaterskich walk Powstańców Śląskich. Znajdują się tu miejsca kultu, miejsca pamięci a także miejsca pozwalające na relaks i aktywny wypoczynek.
Sanktuarium Św. Anny na Górze Św. Anny to najpopularniejsze miejsce pielgrzymkowe Opolszczyzny, słynące od wieków z kultu Św. Anny Samotrzeciej, której zarówno gotycka figurka, jak i relikwie przechowywane są w bazylice. Początki tutejszego kościoła datuje się na XV wiek, zaś klasztoru na XVI wiek. Pierwsza pisemna wzmianka o kościele na szczycie Chełmskim pochodzi z 1516 r. i mówi o tym, że kościół został podarowany proboszczowi z Leśnicy przez Mikołaja Strzałę. Prawdopodobnie jego ojciec Krzysztof Strzała rozpoczął budowę tego kościoła w 1485 roku na szczycie Góry. Papież Jan Paweł II podniósł kościół na Górze Św. Anny do godności Bazyliki Mniejszej.
Nic nie wiadomo natomiast o losach otoczonej kultem figurki Św. Anny Samotrzeciej. Figurka ta na pewno powstała wcześniej niż wybudowano świątynię. Znawcy sztuki datują ją na połowę XV wieku. Przedstawia ona ogromną wartość historyczną i artystyczną, należy bowiem do najstarszych rzeźb drewnianych na Śląsku. Ta mierząca 66 cm wysokości postać Św. Anny w lewej ręce trzyma córkę NMP, a w prawej wnuka Jezusa Chrystusa.
Klasztor franciszkanów na Górze Św. Anny znajduje się w pobliżu Sanktuarium. Zabudowania klasztorne swym kształtem tworzą prostokąt, a na jego dziedzińcu znajduje się wirydarz - piękny wewnętrzny klasztorny ogród. Wirydarz ten otoczony jest krużgankami, z piękną białą figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem na ręku. O ogród dbają nie tylko zakonnicy ale także świecki ogrodnik. Wirydarz klasztoru można odwiedzać tylko w trakcie świąt religijnych lub grupowo po uzgodnieniu przełożonym zakonu.
Franciszkanie osiedlili tu w czasach potopu szwedzkiego tj. w 1655 roku. Przybyli tu ze Lwowa i Krakowa. Na początku stanął tu drewniany klasztor, a w XVIII wieku powstała tu Kalwaria z kaplicami Drogi Krzyżowej i niedługo potem murowany klasztor. W tym wieku także odnowiono sanktuarium, z uwagi na to, że po przybyciu franciszkanów znacząco wzrósł ruch pielgrzymkowy.
Kalwaria na Górze Św. Anny liczy sobie kilkadziesiąt historycznych kaplic, postawionych w latach 1700-1709. Kalwaria położona jest na południowym i wschodnim zboczu góry, u podnóża Sanktuarium. Z początku stały tu trzy niewielkie kościoły, lecz obecnie jest tutaj 26 Kaplic Męki Pańskiej, 6 Kaplic Maryjnych i jedna Św. Józefa. Kalwaria ta gromadzi ogromne rzesze pątników, głownie przed Wielkanocą.
Grota Lurdzka na Górze Świętej Anny wzniesiona została w 1914 roku. Znajduje się u podnóża Sanktuarium, w miejscu dawnego kamieniołomu bazaltu. Zapadająca się pod wpływem prac w kamieniołomie ziemia zagrażała cennym zabytkom sakralnym i kamieniołom postanowiono zamknąć. Wykorzystując naturalne ukształtowanie terenu wzniesiono tu replikę Groty Lurdzkiej. Plac przed Grotą Lurdzką otoczony jest 14-ma kamiennymi kaplicami skalnymi, które stanowią stacje Drogi Krzyżowej. Kaplice te budował w latach 1914 – 1915 Valentin Orf. Każda z nich charakteryzuje się innym stylem. Płaskorzeźby zostały wykonane z kamienia wapiennego (poza pierwszą, która jest z piaskowca) w pracowni rzeźbiarskiej Gebrüder Moroder z Badenii w latach 1914 – 1916. W grocie znajduje się marmurowy ołtarz oraz dwumetrowa figura przedstawiająca Matkę Boską.
Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny to utworzony park utworzony w 1988 roku na terenie 5 opolskich gmin. Podzielony przez autostradę A4 na część północną i południową ukazuje wyjątkowe walory krajobrazowe okolicy. Wytyczono tu kilka szlaków turystycznych i każdy z nich jest doskonale oznakowany. W trakcie wędrówek natknąć się można na ciekawe gatunki grzybów i roślin. Na terenie parku wydzielono 6 rezerwatów przyrody, których oglądanie ułatwiają ścieżki dydaktyczne.
Tor saneczkowy Alpin Coaster na południowym zboczu Góry Św. Anny to całoroczny obiekt o długości pętli 600 m. Konstrukcja zjeżdżalni została zaprojektowana tak, by zagwarantować bezpieczną zabawę zarówno dzieciom, jak i osobom dorosłym. Ponieważ tor jest oświetlony, nadaje się także do jazdy wieczorem lub w zimie. W pobliżu zjeżdżalni grawitacyjnej działa Restauracja Harcówka.
Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Św. Anny otwarto z okazji 40-lecia III Powstania Śląskiego. Miejsce utworzenia Muzeum zostało wybrane nieprzypadkowo, bowiem właśnie tutaj rozegrały się najkrwawsze walki powstańcze o wolność Polaków w 1921 roku. Zebrane tu eksponaty dotyczą głównie powstań śląskich oraz plebiscytu na Górnym Śląsku. Najciekawszymi pamiątkami są sztandary bojowe i kombatanckie oraz pisemne rozkazy wydawane w czasie III Powstania Śląskiego.
Pomnik Czynu Powstańczego na Górze Św. Anny jest jednym z najbardziej znanych pomników na Śląsku. Powstał wg projektu Xawerego Dunikowskiego by uhonorować polskich powstańców biorących udział w walkach w Powstaniach Śląskich. Pod pomnikiem zachowały się podziemia wykute w skarpie pod niemieckim mauzoleum z 1938 roku ku czci poległych w Powstaniach Niemców, a wysadzonego w 1945 roku przez żołnierzy Armii Czerwonej.
Kamienny amfiteatr na Górze Św. Anny umiejscowiony jest w parku, nieopodal Sanktuarium Św. Anny, pod Pomnikiem Czynu Powstańczego. Przed rozpoczęciem I WŚ na miejscu obecnego amfiteatru istniał kamieniołom skąd wydobywano wapień. Kamieniołom ten był połączony ze Zdzieszowicami „Rosbanką” czyli konną kolejką wąskotorową. Po III Powstaniu Śląskim, Niemcy chcieli uczcić poległych w krwawych walkach żołnierzy i w 1934 roku niemieccy inżynierowie rozpoczęli przebudowę kamieniołomu na amfiteatr, który miał 7 tysięcy miejsc siedzących, 20 tysięcy miejsc stojących, a pomiędzy sektorami miejsca znaleźć mogło kolejne 20 tysięcy ludzi. Trybuny powstały z wapieni gogolińskich z licznymi skamieniałościami.
